Dziecko i wegetarianizm
Dziś
temat dość kontrowersyjny i na pozór trudny, choć mam nadzieję,
że po przeczytaniu tego tekstu będzie on bardziej przystępny.
Wegetarianizm, bo o nim mowa, to sposób żywienia eliminujący mięso.
Powody mogą być różne, od światopoglądowych po zdrowotne.
Często jednak ludzie rezygnują ze spożywania mięsa, bo po prostu
go nie lubią. I z takiego powodu najczęściej mięsa nie jedzą
dzieci, pomijając kwestię wyboru rodziców. Czy wegetarianizm jest
bezpieczny dla dziecka? W 2013 roku Instytut Żywności i
Żywienia wydał oświadczenie, że dieta wegetariańska jest
bezpieczna dla dzieci. Chciałabym dodać, że jest
bezpieczna pod warunkiem, że jest dobrze zbilansowana, o czym w
dalszej części artykułu. Co do diety wegańskiej, nie ma takiego
oświadczenia w polskich instytucjach, natomiast stanowisko ESPGHAN
(Europejskie Towarzystwo
Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci) informuje,
że dieta ta przy odpowiedniej suplementacji może być bezpieczna,
ale powinna być konsultowana z lekarzem lub/i dietetykiem. Osobiście
uważam jednak, że ryzyko jakie niesie za sobą nieprawidłowo
zbilansowana dieta wegańska zdecydowanie przewyższa korzyści z jej
stosowania i naraża dziecko na utratę zdrowia. Na co należy
zwrócić uwagę przy bilansowaniu diety dziecka niejedzącego mięsa?
Pierwsza kwestia to witamina B12. Witamina B12 uczestniczy w przemianach węglowodanów, białek i tłuszczów a także w wytwarzaniu czerwonych krwinek, umożliwia syntezę szpiku kostnego, wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego. Niedobór witaminy B12 może przebiegać przez długi czas bezobjawowo, dlatego osoby będące na diecie wegetariańskiej powinny regularnie kontrolować jej poziom. Niewystarczające spożycie może prowadzić do zaburzeń kostno - stawowych, demencji czy nawet udaru. Witamina ta rzeczywiście występuje wyłącznie w produktach zwierzęcych, ale jeśli dziecko spożywa nabiał i jaja, jej niedobór przy prawidłowo zbilansowanej diecie, co będę wielokrotnie podkreślać, nie powinien stanowić problemu. Przy niewystarczającym spożyciu z diety zaleca się suplementację. Istnieją przesłanki, że w diecie wegańskiej jakąś część zapotrzebowania mogą zapewnić glony nori, chlorella czy spirulina, jednak są to ilości niewystarczające i nie mogą być jedynym źródłem witaminy B12.
Kolejna kwestia to żelazo. Przyjmuje się, że około 6 miesiąca u niemowląt donoszonych, zapasy żelaza z życia płodowego powoli się wyczerpują. Należy tutaj podkreślić słowo "powoli", ponieważ nie stanie się to z dnia na dzień. Stąd między innymi konieczność rozszerzania diety. Mięso jest źródłem żelaza hemowego, które przyswaja się lepiej niż żelazo niehemowe obecne w produktach roślinnych. Istnieją jednak badania, które sugerują, że przyswajalność żelaza w dużej mierze zależy od jego zapasów w organizmie. Im mniejsze jego zasoby, tym wyższa jego dostępność. Przyswajanie żelaza niehemowego zwiększa witamina C, zmniejsza natomiast tanina zawarta w herbacie. Zaleca się więc łączenie posiłków bogatych w żelazo z produktami bogatymi w witaminę C i unikanie spożywania herbaty przynajmniej pół godziny przed i po posiłku. W jakich produktach oprócz mięsa znajdziemy żelazo? W orzechach (pistacje, orzechy laskowe, migdały), natce pietruszki (która jest też dobrym źródłem witaminy C), szpinaku, brokułach, porze, kaszy gryczanej, ryżu, pieczywie żytnim, płatkach kukurydzianych, jajach i w mniejszych ilościach w mleku, jogurcie i serach.
Dlaczego cały czas podkreślam, że dieta powinna być dobrze zbilansowana? Przecież żadne dziecko nie będzie stosowało się do zaleceń żywieniowych, bo samo decyduje ile zje, tak stanowi między innymi główna zasada BLW (baby led weaning - bobas lubi wybór). Fakt. O ile przy normalnej diecie nie musimy przywiązywać tak dużej wagi do ilości jak do jakości produktów, tak w przypadku diety eliminacyjnej ilość jest niezwykle ważna. Bo to właśnie ilość, nie jakość w tym przypadku decyduje o tym, czy u dziecka wystąpi niedobór danego składnika czy nie. Dlatego jeżeli to Ty decydujesz, że Twoje dziecko nie będzie jeść mięsa, musisz zadbać o to, aby jego dieta była zbilansowana, inaczej narażasz jego zdrowie.
Zatrzymajmy się na chwilę na źródłach białka. Mięso niewątpliwie odgrywa dużą rolę w zapewnieniu zapotrzebowania na ten składnik. Jeśli dziecko nie je mięsa to jak zapewnić mu odpowiednią ilość białka w diecie? Nie jest to wcale takie trudne. Dobrym źródłem białka są jaja, mleko i jego przetwory, ryby (choć wegetarianizm wyklucza spożywanie ryb, to często są one spożywane przez wegetarian), nasiona roślin strączkowych czy produkty zbożowe. Aby zapewnić dziecku podaż wszystkich aminokwasów (aminokwasy to składowe białka), należy łączyć strączki z produktami zbożowymi i nie muszą one występować w jednym posiłku, ale ważne żeby były spożyte w ciągu tego samego dnia. Aby zapobiec wzdęciom należy strączki moczyć w wodzie, nawet całą noc i stopniowo wprowadzać je do diety.
Jak odpowiednio bilansować dietę dziecka? Instytut Matki i Dziecka opracował dekalog zdrowienia odżywiania, który bardzo dobrze opisuje najważniejsze zasady żywienia dzieci w wieku od 1 roku do 3 lat. Czcionką pogrubioną zaznaczyłam swoje uwagi.
1. Dziecko powinno codziennie spożywać pieczywo i przetwory zbożowe pochodzące z pełnego przemiału zbóż. - inaczej jest w przypadku niemowląt, którym ze względu na niższe zapotrzebowanie na błonnik powinno podawać się produkty z mąki rafinowanej
3. Dziecko powinno codziennie jeść warzywa (w tym warzywa strączkowe, które są doskonałym źródłem białka i mogą częściowo zastępować mięso) i owoce. Owoce jako źródło cukrów prostych powinny być ograniczane do 250 g dziennie.
4. Chude mięso czerwone, w tym wędliny, powinny być spożywane nie częściej niż dwa, trzy razy w tygodniu, jaja kurze - w dni, kiedy nie jest spożywane mięso. Zaleca się nie przekraczanie ilości 3,5 (Instytut Matki i Dziecka) - 5 (Instytut Żywności i Żywienia) jaj tygodniowo.
5.
Mięso drobiowe powinno być spożywane dwa, trzy razy w tygodniu,
zawsze bez skóry.
6.
Wskazane jest spożywanie przez dzieci ryb – raz, dwa razy w
tygodniu.
7.
Posiłki dla dzieci powinny być przygotowywane z udziałem tłuszczów
roślinnych (najlepiej oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego), z
ograniczeniem tłuszczu zwierzęcego.
8.
Należy ograniczyć dodatek soli do potraw i produktów spożywczych.
9. Należy ograniczyć spożywanie słodkich napojów i pić czystą wodę. Soki owocowe powinny być traktowane jako posiłek, nie napój.
10.
Dziecko powinno codziennie ćwiczyć fizycznie, bawiąc się lub
grając przez kilkadziesiąt minut, najlepiej na świeżym powietrzu.
Podsumowując. Dieta wegetariańska może być bezpieczna, wymaga jednak od rodziców dużego skupienia się na komponowaniu posiłków tak, aby zapewnić dziecku odpowiednią podaż białka, żelaza i witaminy B12 i regularnych kontroli stanu zdrowia. Jeśli nie wiesz jak to zrobić, nie narażaj dziecka na utratę zdrowia, zgłoś się do lekarza bądź dietetyka.
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27886704
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23719560
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24871476
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11146329
Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
http://www.imid.med.pl/images/do-pobrania/Zywienie_niemowlat_www.pdf
0 komentarze:
Prześlij komentarz